معارفی از سوره حمد
مرحوم امین الاسلام طبرسی در باره ی نظم و انسجام سوره ی حمد می گوید :
انسان با مشاهده نعمتهای الهی ،که نقص ونیاز آدمی خود شاهد گویایی بر آن است،با نام منعم سخن را گشوده می گوید :بسم الله الرحمن الرحیم و پس از اعتراف به وجود منعم یگانه ،به حمد و شکر او می پردازد :الحمد الله و چون همگانی بودن انعام الهی را می فهمد می گوید :رب العالمین وچون دریافت که خدای سبحان علاوه بر پرور اندن همه ی موجودات ،روزی آنها را هم به عهده می گیرد ،به رحمت حق اعتراف می کند :الرحمن و هنگامی که عصیان تبهکاران و غفران الهی را مشاهده کرد،به ذکر رحمت مخصوص او زبان می گشاید:الرحیم و چون تجاوز انسانها را به حریم همدیگر را می نگرد ،به “روز حساب"که زمام آن تنها به دست خداست اعتراف می کند: مالک یوم الدین وپس از پیمودن این مراتب و مراحل معرفتی ومشاهده اسمای حسنای الهی ،تنها اورا شایسته عبادت یافته ،خود را در محضر او می یابدو آنگاه از خبر به خطاب گراییده ، می گوید : ایاک نعبد و چون پیمودن راه عبادت را بدون کمک از خدای سبحان نا ممکن می یابد ،اظهار می دارد و ایاک نستعین وچون می بیند راهها فراوان و پویند گان آن گو ناگونند ،بهترین راه را از خدای سبحان مسألت می نماید : اهدنا الصراط المستقیم و سر انجام چون پیمودن صراط مستقیم را به تنهایی دشوار می یابد و نیاز به همسفرانی راه بلد را احساس می کند می گوید : صراط الذین انعمت علیهم وبرای آنکه در این راه بیگانه با او رفاقت نکند میگوید :غیرالمغضوب علیهم ولا الضالین و این گونه بین تولیاولیای الهی وتبری از دشمنان او جمع می کند.(مجمع البیان /1/110/با تصرف)