رساله حقوق امام سجاد علیه السلام
فهرست حقوق از زبان خود حضرت علیه السلام
بدان که از سوی خداوند متعال بر تو حقوقی است که در هر عملی که انجام می دهی,در هر آرامگاهی که آرام می گیری
در هر حالی که در آنی،در هر مکانی که در آن وارد می شوی
هر عضوی را که تکان می دهی و یا هر وسیله ای را که به کار می گیری
آن حقوق تو را احاطه کرده است.
و بدان که برترین آن حقوق حق خداوند است که از سوی خویش بر تو واجب کرده است و آن حق ,بنیان تمامی حقوق است.
آنگاه خداوند متعال حقوق تو را از فرق سر تا نوک پایت به تفاوت اعضای بدنت،بر تو واجب کرد .
پس آن بلند مرتبه برای زبانت حقی قرار داد
و برای گوشت حقی و برای چشمت حقی
برای دستت حقی و برای پایت حقی
برای شکمت حقی و برای عورتت نیز حقی معین فرمود
که تو کارهایت را با این اندام هفت گانه انجام می دهی
سپس خداوند متعال برای اعمالت نیز بر گردن تو حقی نهاد
برای نمازت حقی و برای روزه ات حقی دیگر
برای صدقه که می دهی,حقی است و برای قربانیت حقی دیگر را معین نمود
و برای اعمال دیگر نیز حقی قرار داد
بعد از آن حقوقی که دیگران بر گردن تو دارند
از صاحبان حق بر تو
واجب ترین آنها بر تو حقوق سر پرستانت بعد حقوق زیر دستانت
سپس حقوق خویشاوندانت است
که از این حقوق،حقوقی دیگر نیز پدید می ایند
پس حقوقی که سر پرستانت بر تو دارند ،بر سه قسم است:
که واجب ترین انها بر تو حق سلطان است
بعد از آن کسی که تو را در علم اداره می کند
سپس حق کسی است که مالک توست
و حقوق زیر دستان تو نیز سه دسته اند که ادای آن بر تو واجب است :
حق زیر دستان تو در حکومت
سپس حق کسی است که تو سر پرستی علمی او را بر عهده داری
چرا که شخص نادان زیر سرپرستی عالم است
سپس حق کسی است که به واسطه ازدواج و یا بردگی سر پرستی اش به عهده توست
و حقوق خویشاوندان تو نیز بسیار است
و اندازه آن به اندازه نزدیکترین نزدیکی این پیوند خویشاوندی است
و واجب ترین این حقوق بر تو حق مادرت است و بعد حق پدر سپس حق فرزندانت است
و بعد از آن حق برادرت و پس از آن هر کدام که به تو نزدیکتر است برتری با اوست
سپس حق مولایی است که به تو نعمت داده (منظور مولایی است که نعمت آزادی را به برده ای اهداء می کند و او را در راه خدا آزاد می کند . حضرت در اینجا آزادی را به عنوان نعمت نام می برند).
این مطلب ادامه دارد