در روايات، ماجراي جالبي ضمن سفرهاي ذوالقرنين، که از جمله شخصيّت‌هاي مورد تأييد قرآن کريم است، آمده که در اينجا و به تناسب موضوع، نقل آن خالي از لطف نيست:

همچنان که ذو القرنين به راه خود ادامه مي‏داد به گروهي از خردمندان امّت موسي(ع) رسيد که به حق راهنمايي شده بودند و به آن عمل مي‏کردند و چون ايشان را ديد، به آنان گفت: اي قوم! از خبر خود براي من بگوييد که من تمام خاور و باختر، خشکي و دريا، زمين و کوه و دشت و روشني و تاريکي آن را گشته‏ ام و به گروهي چون شما برنخورده‏ام. اينک به من خبر دهيد که چرا گور مردگان شما بر در خانه‏هايتان قرار دارد؟ گفتند: چنين کرده‏ايم که مرگ را فراموش نکنيم و ياد آن از دل‌هاي ما بيرون نرود.

 پرسيد: چرا خانه‏هاي شما در ندارد؟ گفتند: ميان ما کسي دزد و هيچ کس هم مورد سوء ظن نيست و همگان امين هستند.

پرسيد: چرا ميان شما اميران نيستند؟ گفتند: بدان سبب که به يکديگر ستم نمي‌کنيم.

 پرسيد: چرا حاکم نداريد و کسي بر شما پادشاه نيست؟ گفتند: مال اندوزي نمي‏کنيم و ستيزه‏جويي نداريم.

 پرسيد: چرا بر يکديگر برتري نمي‏جوييد و تفاوتي نداريد؟ گفتند: چون بر يکديگر مهربانيم و با يکديگر مواسات مي‏کنيم.

 پرسيد: چرا اختلاف با يکديگر نداريد و نزاع نمي‏کنيد؟ گفتند: به مناسبت الفت دل‌هاي ما با يکديگر و اصلاح ميان خودمان.

 پرسيد: چگونه است که به يکديگر دشنام نمي‏دهيد و قتلي ميان شما اتفاق نمي‏افتد؟ گفتند: ما بر خواسته‏هاي نفساني خود پيروزشده‏ايم و نفس‏هاي خويش را لگام بردباري زده‏ايم. پرسيد: چرا همگان هم عقيده‏ايد و چگونه راه و روش شما مستقيم و راست است؟ گفتند: به اين سبب است که دروغ نمي‏گوييم و نسبت به يکديگر مکر نمي‏ورزيم و هيچ يک از ديگري غيبت نمي‏کنيم.

گفت: به من بگوييد چرا ميان شما هيچ مستمند و بينوا نيست؟ گفتند: از اين روي که ما اموال خود را برابر تقسيم مي‏کنيم.

 پرسيد: چرا ميان شما هيچ تندخو و خشني نيست؟ گفتند: نتيجة فروتني و افتادگي است.

 پرسيد: سبب آنکه عمر شما از همه درازتر است چيست؟

گفتند: بدين سبب است که حق را گردن مي‏نهيم و به دادگري حکم مي‏کنيم.

 پرسيد:

چرا گرفتار خشکسالي و قحطي نمي‏شويد؟ گفتند: به سبب آنکه از آمرزش خواهي غفلت نمي‏کنيم.

 پرسيد: چرا بيتابي نمي‏کنيد؟ گفتند: به آن سبب که ما خويشتن را براي بلا و گرفتاري آماده ساخته‏ايم و خود خويشتن را تسليّت و آرامش مي‏دهيم.

پرسيد: چرا آفت‌ها به شما نمي‏رسد؟ گفتند: از اين روي که جز بر خدا، بر هيچ کس توکّل نمي‏کنيم و از ستارگان و منازل بروج، طلب باران نمي‏کنيم.

 گفت: اي قوم! به من بگوييد: آيا پدران شما همين گونه رفتار مي‏کردند؟ گفتند: آري، آنان را چنين ديديم که به مستمندان خود رحم مي‏کردند و با بينوايان مواسات مي‏ورزيدند و از هر کس که به آنان ستم کرده بود، درمي‏گذشتند و به هر کس که نسبت به ايشان بدي کرده بود، نيکي مي‏کردند و براي بدکاران خود، آمرزش خواهي مي‏کردند و پيوند خويشاوندان را رعايت مي‏کردند و امانت را مسترد مي‏داشتند و همواره راست مي‏گفتند و هيچ گاه دروغ نمي‏گفتند و بدين سبب بود که خداوند کارشان را اصلاح فرمود.

 ذوالقرنين تا هنگام مرگ خويش، ميان ايشان مقيم شد و به هنگام مرگ، پانصد ساله بود.1

 ماهنامه موعود شماره 114

 پي‌نوشت:

1. روضـة الواعظين و بصيرة المتعظين، ج‏2، ص436.